Η «ουλή» του Πλούτωνα ανοίγει νέους ορίζοντες για την κατανόηση του Ηλιακού Συστήματος

Όταν η αποστολή New Horizons της NASA πέρασε από τον Πλούτωνα το 2015, έδωσε στην Ανθρωπότητα την πρώτη γεύση μιας κολοσσιαίας κοιλότητας στον απομονωμένο κόσμο. Ονομάστηκε Sputnik Planitia. Συγκρίσιμη σε μέγεθος με τη χώρα του Μεξικού και με δεσπόζουσα θέση στο ένα από τα ημισφαίρια του Πλούτωνα, η Sputnik Planitia είναι πιθανότατα το αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης, αλλά λίγοι κρατήρες σύγκρουσης έχουν αυτό το μοναδικό σχήμα αχλαδιού.

Το πώς σχηματίστηκε η Sputnik Planitia παραμένει άγνωστο, αλλά οι ερευνητές έχουν πλέον διαμορφώσει μια πιθανή εικόνα της προέλευσής της. Είναι πιθανό, λένε, ότι ένα σώμα περίπου στο μέγεθος της Ελβετίας προσέκρουσε στον Πλούτωνα πριν από πολύ καιρό, υπό χαμηλή γωνία. Αν αληθεύει, αυτή η εικόνα θα υποδείκνυε επίσης πώς μπορεί να μοιάζει το εσωτερικό του Πλούτωνα κάτω από την κρυογενή του επιφάνεια.

Το σχήμα και το κολοσσιαίο μέγεθος της Sputnik Planitia - περίπου 2.000 χιλιόμετρα μήκος και 1.600 χιλιόμετρα πλάτος - δεν είναι οι μόνοι λόγοι για τους οποίους οι επιστήμονες αποφάσισαν να την διερευνήσουν περαιτέρω. Ό,τι κι αν δημιούργησε αυτόν τον σχηματισμό κατάφερε να χαράξει ένα βαθούλωμα βάθους 4 χιλιομέτρων και στον πυθμένα του χάσματος φαίνεται να υπάρχει μια παγωμένη έκταση από παγωμένο άζωτο. Η βαρύτητα θα έπρεπε να έχει περιστρέψει αργά τον Πλούτωνα, έτσι ώστε το βαθούλωμα και η μάζα που του λείπει να καταλήξει σε έναν από τους πόλους του Πλούτωνα, αλλά, παραδόξως, η Sputnik Planitia παραμένει γύρω από τον ισημερινό.

Μια δημοφιλής θεωρία υποστηρίζει ότι η Sputnik Planitia ήταν στην πραγματικότητα μια ένδειξη ενός παγκόσμιου ωκεανού θαμμένου κάτω από την επιφάνεια του Πλούτωνα. Μετά από μια μαζική σύγκρουση, υγρό νερό από τον ωκεανό θα μπορούσε να είχε ανέλθει για να γεμίσει το κενό, το οποίο στη συνέχεια θα είχε παγώσει με μια επίστρωση αζώτου, εξηγώντας γιατί η Sputnik Planitia παρέμεινε στον ισημερινό. Παρόλα αυτά, ορισμένοι επιστήμονες δεν πείστηκαν.

Οι ερευνητές ξεκίνησαν να διεξάγουν τρισδιάστατες προσομοιώσεις για να μάθουν ποιες συνθήκες θα μπορούσαν να έχουν προκαλέσει τη δημιουργία της Sputnik Planitia. Το αλλόκοτο χαρακτηριστικό του σχήματος ήταν μια ένδειξη ότι ο δημιουργός του βαθουλώματος χτύπησε τον Πλούτωνα λοξά, παρά μετωπικά. Αυτό τους οδήγησε στην προσομοίωση ενός αντικειμένου πλάτους 700 χιλιομέτρων, μιας μπάλας πάγου και βράχων, που χτύπησε έναν κόσμο που μοιάζει με τον Πλούτωνα. Αυτό το αντικείμενο φτιάχτηκε έτσι ώστε να παρουσιάζει έναν βραχώδη πυρήνα μέσα σε ένα κέλυφος από νερό και πάγο, και η πρόσκρουση έγινε υπό μικρή γωνία 30 μοιρών. Πράγματι, όχι μόνο αυτό το σενάριο οδήγησε σε έναν κρατήρα σε σχήμα αχλαδιού, αλλά οι προσομοιώσεις της ομάδας έδειξαν ότι ο πυρήνας του αντικειμένου της πρόσκρουσης παρέμεινε θαμμένος κάτω από την Sputnik Planitia, δίνοντάς της την επιπλέον μάζα που χρειαζόταν για να παραμείνει στον ισημερινό.

Προφανώς απαιτείται ακόμη αρκετή έρευνα στο μέλλον για να ενισχυθούν αυτές οι έννοιες, τόσο για να κατανοήσουμε πώς εξελίχθηκε η Sputnik Planitia κατά τη διάρκεια δισεκατομμυρίων ετών όσο και πώς λειτουργούν οι συγκρούσεις σε αυτή τη μακρινή γωνιά του Ηλιακού Συστήματος. Το εσωτερικό του Πλούτωνα μπορεί να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε επιτέλους αυτές τις δυναμικές, αλλά για πιο οριστικές απαντήσεις ίσως χρειαστεί να περιμένουμε μια άλλη αποστολή. Παρόλο που η επίσκεψη του New Horizons στον Πλούτωνα ήταν ένα αξιοσημείωτο κατόρθωμα, το σκάφος δεν έκανε τίποτα περισσότερο από το να πετάξει απλά δίπλα του, πράγμα που σημαίνει ότι η αποστολή, στην κυριολεξία, απλώς έξυσε την επιφάνεια του πρώην πλανήτη. Μια μελλοντική αποστολή μπορεί να είναι σε θέση να τεθεί σε τροχιά γύρω από τον Πλούτωνα και να διερευνήσει το εσωτερικό του, για παράδειγμα, μετρώντας το βαρυτικό πεδίο του.

[via]