4ο Συνέδριο Τεχνολογίας της Ναυτεμπορικής: «Τεχνητή Νοημοσύνη vs Ανθρώπινη Σωφροσύνη»
Με το 4ο Συνέδριο Τεχνολογίας με τίτλο «Τεχνητή νοημοσύνη vs Ανθρώπινη σωφροσύνη» άνοιξε η «συνεδριακή» χρονιά της Ναυτεμπορικής την Τετάρτη 6 Φεβρουαρίου 2018 στο Royal Olympic Hotel.
Περισσότεροι από 250 συμμετέχοντας τίμησαν με την παρουσία τους τη διοργάνωση έχοντας την ευκαιρία να απολαύσουν όχι μόνον τις απόψεις των διακεκριμένων ομιλητών από την Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και να εμπλουτίσουν τη βιβλιοθήκη των γνώσεών τους για την αναγκαιότητα κατανόησης της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης και για τους τρόπους που οφείλει ο ερευνητής να τη συνδυάσει με τον ανθρώπινη σωφροσύνη για το καλό του τελικού χρήστη.
Την έναρξη των εργασιών του συνεδρίου κήρυξε ο υπουργός Ψηφιακής Πολιτικής, Τηλεπικοινωνιών και Ενημέρωσης, Νίκος Παππάς, ο οποίος αναφέρθηκε στις απαιτούμενες πολιτικές για να αξιοποιηθεί η τεχνητή νοημοσύνη και οι νέες τεχνολογίες στο πλαίσιο του πλέγματος δράσεων που περιλαμβάνει ο κυβερνητικός σχεδιασμός. Ο υπουργός έδωσε μια ενδιαφέρουσα διάσταση στη δημόσια συζήτηση αναφέροντας ότι η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να οδηγήσει είτε σε διεύρυνση των ανισοτήτων είτε σε ενίσχυση της δίκαιης ανάπτυξης, και η έκβαση θα κριθεί από τις κεντρικές πολιτικές επιλογές. Όσον αφορά την έρευνα, τόνισε ότι 2007 τα κονδύλια για την έρευνα ήταν στο 0,67% και το 2017 έφτασαν το 1,14% του ΑΕΠ, ξεπερνώντας το «φράγμα» των 2 δισ. Αναφέρθηκε, επίσης σε μία δράση ύψους 21 εκατ. ευρώ για τη συμμετοχή της βιομηχανίας στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, η οποία περιλαμβάνει την κινητοποίηση των βιομηχανιών της χώρας για την κατανόηση των σύγχρονων μοντέλων οργάνωσης και την πρότυπη εφαρμογή και καθοδήγηση 30 επιλεγμένων βιομηχανικών μονάδων, στις οποίες θα δοκιμαστεί εργαστηριακά η λειτουργία στη γραμμή παραγωγής παρέχοντας τη δυνατότητα προσομοίωσης ενός αυτοματοποιημένου «έξυπνου» εργοστασίου. Τέλος, επεσήμανε ότι για να μην πληρώσουν οι κοινωνίες και οι οικονομίες το τίμημα μιας πλημμελούς ανάπτυξης των νέων τεχνολογιών, θα πρέπει να αναπτυχθούν και τα κατάλληλα δίκτυα κοινωνικής προστασίας.
Στη συζήτηση με θέμα «Ένα μεγάλο βήμα για το ΑΙ στην Ευρώπη» έλαβαν μέρος οι Patrick Gatellier, AI & Data Science Laboratory, THALES SIX Division/Advanced Studies και AI4EU Project Coordinator και Μανόλης Κουμπαράκης, Καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών, Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και Αντιπρόεδρος στην Ελληνική Εταιρία Τεχνητής Νοημοσύνης με συντονιστή τον δημοσιογράφο Γιάννη Ριζόπουλο.
Ο Patrick Gatellier παρουσίασε το Πρόγραμμα AI4EU Coordinator, το οποίο ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2019 με συμμετοχή 79 μελών ―στην πλειονότητά τους εκπαιδευτικά ιδρύματα― από 21 χώρες και αρχική χρηματοδότηση 20 εκατ. ευρώ. Το ποσοστό συμμετοχής από την Ελλάδα ανέρχεται σε 6%. Στόχος του Προγράμματος είναι να κινητοποιήσει την ευρωπαϊκή κοινότητα και να δημιουργήσει μία μεγάλη πλατφόρμα, η οποία θα ενισχύσει την επικοινωνία και θα δημιουργήσει περισσότερη αξία και περισσότερες θέσεις εργασίας, ενώ θα προσφέρει περισσότερα αποτελέσματα στην ευρωπαϊκή έρευνα.
Ο καθηγητής Μανόλης Κουμπαράκης αναφέρθηκε στην ερευνητική συμμετοχή της Ελλάδας στο έργο και δήλωσε ότι στην πατρίδα μας υπάρχει πολύ ισχυρό δυναμικό που δραστηριοποιείται σε έρευνα και έργα τεχνητής νοημοσύνης, ενώ η Ελληνική Εταιρεία Τεχνητής Νοημοσύνης αναζητεί περισσότερα μέλη. Εστίασε επίσης και στη γραφειοκρατία, αλλά και στην αναποτελεσματική δημόσια υγεία, προκρίνοντας ως λύση την τεχνητή νοημοσύνη.
Στο πάνελ της πρώτης ενότητας με τίτλο «Τίποτα δεν είναι δεδομένο κι όλα είναι data», το οποίο συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιάννης Ριζόπουλος και συμμετέχοντες τους Τάκη Βαρελά, Διευθυντή Κέντρου Ερευνών της DANAOS, Juarez Junior, Principal Developer Advocate στην Oracle, Ιωάννης Μερτζάνης, Διευθύνοντα Σύμβουλο της SPACE HELLAS και Βασίλη Ντάνια, Γενικό Διευθυντή Ελλάδας της Beat, εστίασε στη διαχείριση των δεδομένων και την αξιοποίησή τους.
Ο καθ. Τάκης Βαρελάς επεσήμανε ότι «στην Ελλάδα έχουμε πραγματικά πολύ καλό δυναμικό και για τούτο θα πρέπει να εστιάσουμε στις εξαγωγές προϊόντων τεχνητής νοημοσύνης και στη δημιουργία θέσεων εργασίας», ενώ επεσήμανε την αναγκαιότητα εξέλιξης του Έλληνα χρήστη σε δημιουργό/παραγωγό έργου. Αναφέρθηκε ειδικότερα στην αξιοποίηση των δεδομένων και της τεχνητής νοημοσύνης στη ναυτιλία και τόνισε ότι υπάρχει ανάγκη περισσότερο εκπαιδευμένων χρηστών που θα μπορούν να απολαύσουν τα προϊόντα της τεχνητής νοημοσύνης.
Ο Juarez Junior αναφέρθηκε στην ανάγκη αξιοποίησης των νέων τεχνολογιών, τονίζοντας ότι, αν η τεχνολογία τού σήμερα είναι «μονοπάτι», με το 5G ανοίγεται μπροστά μας ένας αυτοκινητόδρομος. Παράλληλα, συνέδεσε τη συλλογή δεδομένων με την τεχνητή νοημοσύνη, ενώ για την επόμενη ημέρα μίλησε για σταθερότητα των δεδομένων και χαρακτήρισε το μέλλον λαμπρό.
Ο Δρ. Ιωάννης Μερτζάνης διαπίστωσε ότι είναι σημαντικό να υπάρχει ασφάλεια στον τρόπο που γίνεται η επιλογή τόσο των δεδομένων, όσο και των αλγορίθμων και σημείωσε τη σημασία σωστής διαλογής των δεδομένων, καθώς ο όγκος τους πολλές φορές είναι μεγάλος και δύσκολα διαχειρίσιμος. Στην ερώτηση «ποια είναι η ευκαιρία που παρουσιάζεται για την Ελλάδα σχετικά με τις νέες τεχνολογίες» απάντησε ότι όταν είσαι πίσω μπορείς να πας γρήγορα μπροστά κι αυτό είναι η παρούσα ευκαιρία μας! Ο κύριος Μερτζάνης υπερθεμάτισε επίσης ως προς την ανάγκη εκπαίδευσης και μετασχηματισμού του ανθρώπινου δυναμικού στην Ελλάδα, τονίζοντας πως η Space Hellas παρακολουθεί στενά τις τεχνολογικές εξελίξεις.
Ο Βασίλης Ντάνιας επσήμανε ότι η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί παρόν και μέλλον τονίζοντας ότι στο κοντικό μάλιστα μέλλον εκείνοι που δεν χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη, θα δυσκολεύονται να ακολουθήσουν τον ανταγωνισμό. Επεσήμανε επίσης ότι συγκρίνοντας τα κεφάλαια που επενδύονται στην Ελλάδα με άλλες χώρες, η χώρα μας πρέπει να επενδύσει όσο το δυνατόν περισσότερο σε αυτόν τον τομέα.
Το πάνελ της δεύτερης ενότητας με τίτλο «Καλώς ορίσατε στο Internet of Everything», με συντονιστή τον δημοσιογράφο Γιάννη Λεοντάρη και συμμετέχοντες τους Ευάγγελο Σ. Αγγελόπουλο, Βιομηχανικό Ερευνητή στο Ινστιτούτο Νανοεπιστήμης & Νανοτεχνολογίας του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος και Ιδρυτή της Fuelics, Ιωάννη Κάπρα, Διευθύνοντα Σύμβουλο της Βοsch Eλλάδας και Αναστάσιο Οικονομίδη, CTO της Istmos ASN, εστίασε στο Internet of Things (IoT) και τις δυνατότητες που αυτό δίνει σε διάφορους τομείς με φόντο τη συλλογή δεδομένων.
Ο Ιωάννης Κάπρας αναφέρθηκε στην τεχνολογία των αυτοκινήτων, τονίζοντας πως τα τελευταία χρόνια έχει εξελιχθεί προσφέροντας πλέον αρκετές πληροφορίες στον οδηγό. Παρότι το μέλλον του αυτοκινήτου με τους αισθητήρες είναι η αυτόνομη αυτοκίνηση χωρίς την επέμβαση του οδηγού, ωστόσο υπογράμμισε ότι χωρίς τεχνητή νοημοσύνη δεν νοείται αυτόνομο αυτοκίνητο. Εκτιμήσεις δείχνουν ότι το διάστημα 2015-2030 ο αριθμός της κυκλοφορίας οχημάτων θα αυξηθεί συνολικά κατά 50%, ενώ το 2025 υπολογίζεται ότι θα υπάρχουν 2,5 εκατ. λεωφορεία χωρίς οδηγό και ο στόχος είναι η μείωση των ατυχημάτων και η συρρίκνωση των εκπομπών ρύπων.
Ο Ευάγγελος Σ. Αγγελόπουλος επεσήμανε ότι το ΙοΤ ενοποιεί όλες τις επιστήμες καθώς είναι το υπόβαθρο στο οποίο συνεργάζονται πολλές εταιρείες διαφορετικών οντοτήτων. Αναφερόμενος στην τεχνολογία Narrowband IoT, εξήγησε ότι μέσα από τις τεχνολογίες ΙοΤ δίνεται η δυνατότητα να επικοινωνεί ο αισθητήρας με τον σταθμό βάσης, ακόμη κι αν είναι σε μεγάλο βάθος κάτω από την επιφάνεια της γης. Σε ό,τι αφορά το μέλλον, εξέφρασε την άποψη ότι θα πολλαπλασιαστεί η χρήση αισθητήρων.
Ο Αναστάσιος Οικονομίδης, μιλώντας ειδικότερα για τους τρόπους που αξιοποιεί το ΙοΤ η η εταιρεία του, εξήγησε πώς παρακολουθεί τις συνθήκες που επικρατούν κατά τη φύλαξη και μεταφορά φιαλών κρασιού με τη δημιουργία ψηφιακής ταυτότητας ανά φιάλη. Μέσα από την τεχνολογία που αναπτύσσεται πιστοποιείται η αυθεντικότητα του κρασιού, παρατηρώντας ότι οι οινοποιοί επιζητούν πλέον τη νέα τεχνολογία. Ενώ σημείωσε ότι η ίδια τεχνολογία μπορεί να χρησιμοποιηθεί και στον τομέα των φαρμάκων.
Το πάνελ της τρίτης ενότητας με τίτλο «Quo vadis? Ποιο μέλλον “μάς” ετοιμάζουμε;», το οποίο συντόνισε ο δημοσιογράφος Γιάννης Ριζόπουλος και συμμετείχαν οι Σωτήρης Καραγιάννης, Επικεφαλής Τεχνολογικής Καινοτομίας στη Space Hellas, Ευάγγελος Καρκαλέτσης, Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Πληροφορικής και Τηλεπικοινωνιών του ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος», Σπύρος Τάσσης, Δικηγόρος, LLM, Πρόεδρος της Ένωσης για την Προστασία των Προσωπικών Δεδομένων και της Ιδιωτικότητας και co-chair Greek Chapter IAPP, Χαράλαμπος Τσέκερης, Ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (ΕΚΚΕ) και Δημήτρης Χαρίτος, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, εστίασε σε ζητήματα ηθικής και νομικά θέματα στο πλαίσιο της τεχνητής νοημοσύνης, αλλά και στη σχέση ανθρώπου - μηχανής.
Ο Ευάγγελος Καρκαλέτσης αναφέρθηκε στη χρήση ρομποτικών προσωπικών βοηθών που υποστηρίζουν τη διαβίωση, αλλά και τη συνεργασία ανθρώπων με ρομπότ σε κατασκευές, για παράδειγμα μέσω ρομποτικών βραχιόνων. Αναφερόμενος σε ζητήματα ηθικής, παρατήρησε ότι υπάρχουν παραδείγματα ορθής χρήσης, ενώ επεσήμανε την ανάγκη καθορισμού πλαισίου και κανόνων γιατί τα πράγματα «τρέχουν» γρήγορα.
Ο Σωτήρης Καραγιάννης είπε ότι οι νέες τεχνολογίες θα πετύχουν πραγματικά όταν θα γίνουν εντελώς «αόρατες», εκτιμώντας πάντως ότι αυτό δεν θα συμβεί σύντομα, παρά την ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η τεχνητή νοημοσύνη. Παρατήρησε ότι η ΑΙ αποκτά μια εμπορική λογική, ενώ έκανε λόγο για μεγαλύτερα κέρδη και μικρότερο κόστος για τις επιχειρήσεις. Είμαστε σε φάση περιορισμένης τεχνητής νοημοσύνης, ενώ εκτίμησε ότι σταδιακά με τη χρήση της θα εκτελούνται οι βασικές εργσίας αφήνοντας χρόνο και περιθώριο στους ανθρώπους για δημιουργία.
Ο Σπύρος Τάσσης σημείωσε ότι το μεγάλο πρόβλημα των νομικών σε ό,τι αφορά την τεχνολογία είναι ότι «τρέχουν» πάντα πίσω από αυτήν, ενώ τόνισε ότι γίνεται προσπάθεια να συνυπάρξουν βασικά και θεμελιώδη δικαιώματα ενόψει των εξελίξεων του μέλλοντος. Εξέφρασε την εκτίμηση ότι σε μια καθολική εφαρμογή του ΑΙ, θα είναι δύσκολη η διάκριση του ποιος φέρει την ευθύνη, σε περίπτωση λαθών.
Ο Χαράλαμπος Τσέκερης προειδοποίησε πως, σε ό,τι αφορά το πλαίσιο που διαμορφώνεται από τις νέες τεχνολογίες, κινούμαστε σε αχαρτογράφητα νερά, καθώς πλέον το Διαδίκτυο βγαίνει από τα κέντρα δεδομένων και τα μηχανήματα και ενσωματώνεται σε αντικείμενα του φυσικού κόσμου. Έκανε επίσης λόγο για συνεργατική νοημοσύνη και ψηφιακή σωφροσύνη, ενώ σημείωσε ότι θα πρέπει να γραφτεί εκ νέου το κοινωνικό συμβόλαιο «αγκαλιάζοντας» τις νέες τεχνολογίες και εξασφαλίζοντας λιγότερες ανισότητες.
Ο Δημήτρης Χαρίτος σημείωσε ότι καμία τεχνολογία δεν είναι ουδέτερη, ενώ διερωτήθηκε για ποιον θα γίνουν καλύτερα τα πράγματα με την τεχνητή νοημοσύνη και για ποιον χειρότερα, και στάθηκε στην ανάγκη ερευνητικής και δημιουργικής δουλειάς σε ό,τι αφορά τη βελτίωση της εμπειρίας που παρέχουν τα συστήματα νέων τεχνολογιών.
