Απάτες phishing: Καλά ενημερωμένοι οι Έλληνες, ακόμα και στις μικρές ηλικίες

Έρευνα της Kaspersky για την ασφάλεια των παιδιών στο Διαδίκτυο διαπίστωσε ότι το 72% των νέων που συμμετείχαν δεν είναι σε θέση να αναγνωρίσουν μία ή περισσότερες επιθέσεις phishing και δεν μπορούν να διακρίνουν τη διαφορά μεταξύ μιας απάτης και ενός νόμιμου email. Επιπλέον, το 39% των παιδιών (11-15 ετών) που ερωτήθηκαν και δηλώνουν γνώστες σχετικά με την ασφάλεια στο διαδίκτυο έχουν πέσει τα ίδια θύμα απάτης ηλεκτρονικού phishing, υπογραμμίζοντας το ανησυχητικό στοιχείο ότι η υπερβολική αυτοπεποίθηση των παιδιών που ανήκουν στην Generation Z για τις γνώσεις τους γύρω από την ασφάλεια στο διαδίκτυο τα θέτει σε κίνδυνο. Ενδιαφέρον είναι, ωστόσο, το γεγονός πως το αντίστοιχο ποσοστό για τα παιδιά στην Ελλάδα δεν ξεπερνά το 17%, παρά το γεγονός ότι το 30% των παιδιών δήλωσε ότι γίνεται στόχος επιθέσεων phishing τουλάχιστον 1 φορά το μήνα.

Υπερβολική αυτοπεποίθηση και υπερβολικό «μοίρασμα» προσωπικών πληροφοριών

Αν και πολλοί ανήλικοι που συμμετείχαν στην έρευνα πιστεύουν ότι είναι «ενημερωμένοι για τον κυβερνοχώρο», η έρευνα της Kaspersky αποκαλύπτει ότι, επί του συνολικού μέσου όρου, περισσότεροι από τους μισούς (55%) εξακολουθούν να παραδέχονται ότι περιλαμβάνουν προσωπικές πληροφορίες όπως το όνομα και την ημερομηνία γέννησής τους στα κανάλια των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το 54% δήλωσε ότι θα ήταν επίσης έτοιμο να αποκαλύψει τα ονόματα του κατοικίδιου του και την αγαπημένη τηλεοπτική εκπομπή σε διαδικτυακά κουίζ.

Αυτή η απερισκεψία έρχεται σε αντίθεση με το υποτιθέμενο επίπεδο γνώσης για τον κυβερνοχώρο, καθώς τα διαδικτυακά παιχνίδια και τα κουίζ χρησιμοποιούνται συχνά από τους κυβερνοεγκληματίες ως οχήματα, αφού επιτρέπουν τη συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων προσωπικών πληροφοριών.

Στην Ελλάδα, ωστόσο, οι ενήλικες φαίνονται πιο αφελείς από τα παιδιά: Ενώ το 47% των ανηλίκων μεταξύ 11 και 15 ετών παραδέχτηκαν ότι έχουν συμπεριλάβει προσωπικές τους πληροφορίες σε online passwords ώστε να τα θυμούνται – όταν ο μέσος όρος των 8 χωρών βρίσκεται στο 56% - το αντίστοιχο ποσοστό για τους Έλληνες ενήλικες φτάνει στο 55% (έναντι του μέσου όρου στο 44%).

Εκπαίδευση για τις Επόμενες Γενιές

Η έρευνα αποκαλύπτει επίσης ότι στο σύνολο των χωρών, λιγότεροι από τους μισούς (42%) ενήλικες που συμμετείχαν στην έρευνα βοηθούν επί του παρόντος τα παιδιά τους ή τη νεότερη γενιά να εντοπίσουν απάτες phishing. Στην Ελλάδα, η εικόνα είναι διαφορετική, αφού πάνω από 6 στους 10 ενήλικες (65%) ισχυρίζονται ότι έχουν βοηθήσει τα παιδιά τους ή κάποιον ανήλικο στο περιβάλλον τους να αναγνωρίσει μία απάτη phishing.

Στο σύνολο των εξεταζόμενων χωρών, το 40% των ενηλίκων που συμμετείχαν στην έρευνα, κατά τη δική τους παραδοχή, δεν είναι καθόλου ενήμεροι όσον αφορά την ασφάλεια στο διαδίκτυο, με σχεδόν το ένα πέμπτο (19%) να παραδέχεται ότι έχει πέσει θύμα απάτης phishing. Στην Ελλάδα, αν και το 68% των ενήλικων που ερωτήθηκαν δήλωσαν γνώστες σε θέματα ασφάλειας στο διαδίκτυο, το 32% παραδέχτηκε ότι έχει πέσει θύμα απάτης phishing – ποσοστό 13% μεγαλύτερο του μέσου όρου των 8 κρατών.

Αυτό υποδηλώνει ότι πρέπει να υπάρχει περισσότερη διαδικτυακή εκπαίδευση και πληροφόρηση για όλες τις ηλικίες, ώστε να βοηθήσουμε κάθε γενιά να παραμείνει ασφαλής στο διαδίκτυο.

Όπως δήλωσε ο Βασίλης Βλάχος, Channel Manager της Kaspersky για Ελλάδα και Κύπρο,

Η γνώση είναι δύναμη. Αλλά η γνώση από μόνη της δεν είναι αρκετή όσον αφορά την ασφάλεια στο διαδίκτυο. Τα ευρήματά μας δείχνουν ότι η ημιμάθεια μπορεί να είναι πολύ επικίνδυνη για τα παιδιά. Η υπερβολική εμπιστοσύνη που επισημαίνουμε στην έκθεση, τα θέτει σε σοβαρό κίνδυνο από διαδικτυακές απειλές.

Για αυτόν τον λόγο, η διαδικτυακή εκπαίδευση για την ασφάλεια πρέπει να διευρυνθεί από τους κινδύνους του περιεχομένου, ώστε να καλύπτει επίσης το είδος των διαδικτυακών επιθέσεων στις οποίες βρισκόμαστε καθημερινά εκτεθειμένοι. Και η εκπαίδευση στον κυβερνοχώρο δεν μπορεί να αφορά μόνο τα παιδιά, αλλά πρέπει επίσης να επεκταθεί και στις παλαιότερες γενιές. Όπως έχουν τα πράγματα, έχουμε ενήλικες που είτε δεν μιλούν στα παιδιά για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο, είτε αν το κάνουν, δεν μπορούν να τα βοηθήσουν, επειδή δεν κατανοούν οι ίδιοι τις απειλές. Αυτή τη στιγμή, είναι μια περίπτωση που ο τυφλός οδηγεί τους τυφλούς. Η κατάσταση είναι ιδιαίτερα ανησυχητική και χρειαζόμαστε επειγόντως περισσότερη ευαισθητοποίηση και εκπαίδευση.

Η Βιβή Φραγκοπούλου, συντονίστρια Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου ΙΤΕ, αναφέρει τα εξής:

Η υπερεκτίμηση των γνώσεων πάνω σε θέματα ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου και η υποεκτίμηση των κινδύνων του ψηφιακού κόσμου από τους ανήλικους χρήστες αποτυπώνεται και στα αποτελέσματα σειράς ερευνών που τα τελευταία χρόνια υλοποιεί συστηματικά το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας σε δείγμα 5000 μαθητών ηλικίας 10-17 ετών, το 26,1% θεωρεί την αποκάλυψη προσωπικών δεδομένων ως το μεγαλύτερο κίνδυνο στο διαδίκτυο και ακολουθεί η επαφή με αγνώστους σε ποσοστό 17,8%. Μόνο το 6% των ερωτηθέντων θεωρεί μεγάλο κίνδυνο το phishing και τις απάτες ενώ το 10% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι έχει πέσει θύμα απάτης στο διαδίκτυο. Ο στόχος υλοποίησης τέτοιων ερευνών από την πλευρά μας είναι να μπορέσουμε να αφουγκραστούμε τις τάσεις της κοινωνίας και ιδιαίτερα των παιδιών ώστε οι παρεμβάσεις μας μέσω των επιμορφώσεων και του εκπαιδευτικού υλικού που δημιουργούμε να είναι πιο αποτελεσματικές. Η διαρκής ενημέρωση και επιμόρφωση των ανήλικων χρηστών του διαδικτύου είναι καθοριστικής σημασίας προκειμένου οι νέοι να γίνουν υπεύθυνοι αυριανοί ψηφιακοί πολίτες. Kάθε χρόνο από το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου του ΙΤΕ επιμορφώνονται 17.000 μαθητές, 4.000 εκπαιδευτικοί και 3.000 γονείς.

Μεθοδολογία

Στην έρευνα της Kaspersky «Υπερβολική αυτοπεποίθηση και υπερβολική έκθεση: Είναι τα παιδιά ασφαλή στο Διαδίκτυο;» που διεξήχθη από τη Censuswide συμμετείχαν 6.382 παιδιά και 6.665 ενήλικες σε 8 χώρες στην Ευρώπη (Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ελλάδα, Ολλανδία, Γερμανία και Ιταλία). Οι συμμετέχοντες απάντησαν σε ερωτήσεις σχετικά με την κατανόησή τους για την ασφάλεια στο διαδίκτυο, εάν γνώριζαν τι είναι μια απάτη ηλεκτρονικού phishing, πόσες πληροφορίες μοιράζονται στο διαδίκτυο και σε ποιους βασίζονται για να τους βοηθήσουν να εντοπίσουν πιθανές απειλές. Η Censuswide συνεργάζεται με μέλη της Market Research Society, η οποία βασίζεται στις αρχές της ESOMAR.