Αυξημένοι οι κίνδυνοι stalking από τη χρήση εφαρμογών online dating

Στη νέα παγκόσμια έρευνα της Kaspersky, στην οποία συμμετείχαν και 1.000 άτομα από την Ελλάδα, περιλαμβάνονται αποκαλυπτικά στοιχεία για την έκταση της κατάχρησης των ψηφιακών συσκευών στο πλαίσιο ρομαντικών σχέσεων.

Τι έδειξε συνοπτικά η έρευνα για την Ελλάδα:

• Ένας στους τέσσερις (25%) θεωρεί πως η αναζήτηση πληροφοριών στο Google σχετικά με το άτομο που έχει αρχίσει να βγαίνει ραντεβού και ο έλεγχος των προφίλ που διατηρεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι αποδεκτή πρακτική για τη συλλογή όσο το δυνατόν περισσότερων πληροφοριών, με το 43% να παραδέχεται ότι το έχει κάνει πράξη όταν άρχισε να βγαίνει με κάποιον.
• Πάνω από ένας στους δέκα συμμετέχοντες (12%) έχουν βιώσει κάποια μορφή διαδικτυακού stalking από ένα άτομο με το οποίο έβγαιναν πρόσφατα.
• Πάνω από το 79% δήλωσαν προθυμία να μοιραστούν κωδικούς πρόσβασης, που θα μπορούσαν ενδεχομένως να επιτρέψουν την πρόσβαση στην τοποθεσία τους.

Σύμφωνα με τη μελέτη – στην οποία έλαβαν μέρος 21.000 άτομα από 21 χώρες, ανάμεσα τους και 1.000 από την Ελλάδα - οι χρήστες των εφαρμογών online dating είναι πρόθυμοι να λάβουν μέτρα για να προστατεύσουν τον εαυτό τους ενώ αναζητούν τον έρωτα. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι πάνω από ένας στους δέκα (12%) δήλωσαν ότι έχουν βιώσει κάποια μορφή διαδικτυακού stalking από άτομο με το οποίο έβγαιναν πρόσφατα, οι χρήστες εξακολουθούν να είναι ευάλωτοι καθώς εντοπίζεται μια ανησυχητική αύξηση των περιστατικών stalking και εκμετάλλευσης των τρωτών σημείων στις ρυθμίσεις τοποθεσίας, στο απόρρητο δεδομένων και, ευρύτερα, λόγω της κοινοποίησης ευαίσθητων δεδομένων.

Οι τύποι διαδικτυακής παραβίασης ποικίλλουν, με πάνω από έναν στους τέσσερις (26%) συμμετέχοντες από την Ελλάδα να αναφέρουν κάποια μορφή παραβίασης ή κακοποίησης από έναν νυν ή πρώην σύντροφο: το 16% των ερωτηθέντων έχει λάβει ανεπιθύμητα email ή μηνύματα, ενώ το 6% δήλωσε πως έχει βιντεοσκοπηθεί ή φωτογραφηθεί χωρίς να συναινέσει. Το 7% των ερωτηθέντων παραδέχτηκε ότι η τοποθεσία του έχει αποτελέσει στόχο παρακολούθησης, το 6% ότι οι λογαριασμοί του σε social media ή τα email έχουν παραβιαστεί και, το πιο ανησυχητικό από όλα, το 3% έχει αντιληφθεί την εγκατάσταση λογισμικού stalkerware στις συσκευές του.

Αναλογικά, περισσότερες είναι οι γυναίκες που απάντησαν πως έχουν βιώσει κάποια μορφή παραβίασης ή κακοποίησης σε σύγκριση με τους άνδρες ερωτηθέντες (47% έναντι 34%). Ανησυχητικό είναι το γεγονός ότι, από όσους βγαίνουν αυτήν τη περίοδο με κάποιο άτομο, η πλειονότητα δηλώνει ότι έχει υποστεί παραβίαση ή κακοποίηση, ποσοστό μεγαλύτερο από όσους έχουν μακροχρόνια σχέση (56% έναντι 37%). Στην πραγματικότητα, το 32% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι ανησυχεί για το ενδεχόμενο να πέσει θύμα stalking στο διαδίκτυο, με τις γυναίκες να απαντούν θετικά σε ποσοστό 38%, έναντι των ανδρών ερωτηθέντων (26%).

Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι περισσότεροι συμμετέχοντες που δήλωσαν ότι έχουν αντιμετωπίσει κάποια μορφή διαδικτυακού stalking προέρχονται από χώρες της Νότιας/Κεντρικής Αμερικής και της Ασίας: Το 42% των ερωτηθέντων στην Ινδία ανέφεραν κάποια μορφή διαδικτυακού stalking, το 38% από το Μεξικό και το 36% από την Αργεντινή.

«Το Internet of Things, ή αλλιώς ο διασυνδεδεμένος κόσμος, είναι ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα που αντιπροσωπεύει αμέτρητες δυνατότητες. Ωστόσο, μαζί με αυτές τις δυνατότητες αναδεικνύονται και νέοι κίνδυνοι, με έναν από αυτούς να είναι η ευκολία πρόσβασης σε ανιχνεύσιμα δεδομένα, γεγονός που μας καθιστά επιρρεπείς στο ενδεχόμενο παραβίασης», σχολιάζει ο Βασίλης Βλάχος, Channel Manager της Kaspersky για Ελλάδα και Κύπρο. «Ενώ φυσικά τα θύματα δεν φέρουν ευθύνη για αυτές τις αποτρόπαιες συμπεριφορές, δυστυχώς καλούνται να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την ελαχιστοποίηση των κινδύνων. Είναι εξαιρετικό ότι οι άνθρωποι λαμβάνουν μέτρα για την επαλήθευση ταυτότητας στο διαδίκτυο, αλλά θα τους ενθάρρυνα να κάνουν έναν γρήγορο έλεγχο σε οποιεσδήποτε πληροφορίες, κωδικούς πρόσβασης ή δεδομένα μοιράζονται και να σκεφτούν πώς αυτές οι πληροφορίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν από άτομα με κακόβουλες προθέσεις».

«Η χρήση εφαρμογών online dating μπορεί να επιφέρει αρνητικές συνέπειες για την ιδιωτικότητα των χρηστών, γι’ αυτό είναι σημαντικό τα social media και οι εφαρμογές online dating να εφαρμόζουν διαδικασίες επαλήθευσης, οι οποίες μπορούν να βοηθήσουν στην επιβεβαίωση ότι τα προφίλ των χρηστών ταιριάζουν με τις πραγματικές φωτογραφίες τους. Εξ όσων γνωρίζω, το Bumble είναι η μόνη εφαρμογή γνωριμιών που χρησιμοποιεί αυτήν τη στιγμή αυτό το επίπεδο επαλήθευσης. Θα ήθελα πολύ να δω και άλλους να υιοθετούν παρόμοια μέτρα ασφαλείας. Επιπλέον, οι οδηγοί και οι πόροι ασφαλείας θα πρέπει να είναι εύκολα προσβάσιμοι στο διαδίκτυο σε πολλές γλώσσες, διασφαλίζοντας ότι τα ευάλωτα άτομα έχουν την απαραίτητη υποστήριξη χωρίς να χρειάζεται να εγγραφούν σε μια εφαρμογή», σχολίασε η Emma Pickering, Επικεφαλής του οργανισμού οικονομικής ενδυνάμωσης και αντιμετώπισης της τεχνολογικής παραβίασης, “Refuge”. «Δεδομένης της διάχυτης φύσης του stalking και της κατάχρησης που διευκολύνεται από την τεχνολογία, συμβουλεύουμε τα άτομα να λάβουν μέτρα ασφαλείας σχετικά με την παρουσία τους στο διαδίκτυο, προστατεύοντας τους κωδικούς πρόσβασης και τους λογαριασμούς τους. Όσοι έχουν ανησυχίες θα πρέπει να επικοινωνήσουν με τις τοπικές αρχές ή τις υπηρεσίες υποστήριξης. Στην Ελλάδα, η Τηλεφωνική Γραμμή SOS 15900 μπορεί να προσφέρει βοήθεια», πρόσθεσε.

Η Kaspersky έχει διαμορφώσει ορισμένες συμβουλές για την ασφάλεια σε εφαρμογές online dating τις οποίες μπορείτε να βρείτε παρακάτω, ενώ για περισσότερες λεπτομέρειες ρίξτε μια ματιά στο safe dating guide. Ανακαλύψτε περισσότερους τρόπους για να παραμείνετε ασφαλείς από λογισμικό Stalkerware στο https://stopstalkerware.org/resources/.

• Κρατήστε τους κωδικούς πρόσβασης για τον εαυτό σας και βεβαιωθείτε ότι είναι περίπλοκοι και μοναδικοί.
• Εάν φαίνεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, μπορεί απλώς να είναι - εάν έχετε αμφιβολίες, ελέγξτε!
• Αφιερώστε λίγο χρόνο για να ελέγξετε το ψηφιακό σας απόρρητο.
• Σκεφτείτε πριν μοιραστείτε κάτι - το διαδίκτυο έχει μεγάλη μνήμη και η κοινοποίηση ευαίσθητων πληροφοριών από νωρίς μπορεί να σας εκθέσει σε πιθανούς κινδύνους.
• Δημιουργήστε ένα «ασφαλές σχέδιο» εάν μετακινηθείτε από τον ψηφιακό στον πραγματικό κόσμο.
• Εξετάστε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσετε μια ολοκληρωμένη λύση ψηφιακής ασφάλειας ή λύση VPN για να προστατευτείτε.

Η Kaspersky συνεργάζεται με ειδικούς και οργανισμούς στον τομέα της ενδοοικογενειακής βίας, από υπηρεσίες υποστήριξης θυμάτων και συμβουλευτική δραστών μέχρι ερευνητικές και κυβερνητικές υπηρεσίες, για να μοιραστεί τη γνώση και να υποστηρίξει τόσο τους επαγγελματίες όσο και τα θύματα. Η Kaspersky έχει συνιδρύσει το Coalition Against Stalkerware, μια διεθνή ομάδα αφιερωμένη στην αντιμετώπιση του stalkerware και την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας. Από το 2021, η Kaspersky συμμετέχει στο Ευρωπαϊκό έργο DeStalk, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Δικαιωμάτων, Ισότητας και Ιθαγένειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Kaspersky έχει επίσης θέσει σε κυκλοφορία την εφαρμογή TinyCheck, ένα δωρεάν, ασφαλές και εύχρηστο εργαλείο για τον έλεγχο συσκευών για stalkerware και εφαρμογές παρακολούθησης.

Λεπτομέρειες έρευνας

Η Arlington Research, για λογαριασμό της Kaspersky πραγματοποίησε 21.000 διαδικτυακές συνεντεύξεις, 1.000 σε καθεμία από τις ακόλουθες χώρες: Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ισπανία, Σερβία, Πορτογαλία, Ολλανδία, Ιταλία, Γαλλία και Ελλάδα, ΗΠΑ, Βραζιλία, Αργεντινή, Χιλή, Περού, Κολομβία και Μεξικό, Ασία-Ειρηνικός: Κίνα, Σιγκαπούρη, Ρωσία, Ινδία και Μαλαισία

Οι ερωτηθέντες ήταν ηλικίας 16 ετών και άνω. Από το ελληνικό δείγμα, όλοι ήταν είτε σε μακροχρόνια σχέση (63,1% του δείγματος), είτε έβγαιναν με κάποιον (15,1%) είτε δεν έβγαιναν αλλά είχαν συνάψει στο παρελθόν σχέση (21,8%).

Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μεταξύ 3-17 Ιανουαρίου 2024.