Ο αριθμός των χρηστών που συνάντησαν τουλάχιστον μία απόπειρα εγκατάστασης “stalkerware” (εμπορικό spyware που συχνά χρησιμοποιείται ως εργαλείο για εγχώρια κατασκοπεία) ξεπέρασε τους 37.000 κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2019 (από τον Ιανουάριο έως τον Αύγουστο 2019). Αυτή είναι μια αύξηση της τάξης του 35% σε σύγκριση με τα αριθμητικά στοιχεία για την ίδια περίοδο του 2018. Οι 122 εξ αυτών εντοπίστηκαν στην Ελλάδα, μέγεθος φαινομενικά μικρό αλλά εξαιρετικά σημαντικό. Επιπλέον, το τοπίο απειλών για stalkerware έχει διευρυνθεί, καθώς η Kaspersky έχει ανακαλύψει 380 παραλλαγές του stalkerware ελεύθερες στο διαδίκτυο το 2019 – 31% περισσότερα σε σύγκριση με πέρσι. Αυτά είναι τα σημαντικότερα ευρήματα της έκθεσης της Kaspersky «The State of Stalkerware in 2019».
Τα λεγόμενα προγράμματα Stalkerware έχουν τη δυνατότητα εισβολής στην ιδιωτική ζωή ενός ατόμου. Με τη χρήση τους, ένας θύτης μπορεί να έχει πρόσβαση στα μηνύματα, τις φωτογραφίες, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το GPS, τις ηχογραφήσεις ή τις κάμερες του θύματός του (σε ορισμένες περιπτώσεις, αυτό μπορεί να γίνει σε πραγματικό χρόνο). Σε αντίθεση με τις νόμιμες εφαρμογές γονικού ελέγχου, τέτοια προγράμματα τρέχουν κρυμμένα στο παρασκήνιο, χωρίς τη γνώση ή τη συγκατάθεση του θύματος. Συχνά προωθούνται ως λογισμικό κατασκοπείας ερωτικών συντρόφων.
Κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2019, 37.532 μοναδικοί χρήστες ήρθαν αντιμέτωποι με τουλάχιστον μία προσπάθεια διείσδυσης stalkerware στη συσκευή τους. Συγκριτικά, η εικόνα για το 2018 ήταν 27.798 μοναδικοί χρήστες. Ενώ αυτοί οι αριθμοί μπορεί να φαίνονται μικροί σε σύγκριση με τα αριθμητικά στοιχεία για άλλους τύπους κακόβουλου λογισμικού (για παράδειγμα, ισούνται μόνο με το 9% των χρηστών που δέχτηκαν επίθεση από οικονομικές απειλές που εντοπίστηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2019), είναι σημαντικό να έχετε κατά νου ότι, σε αντίθεση με τις περισσότερες απειλές με στόχο καταναλωτές, το stalkerware χρησιμοποιείται συνήθως για ειδικά στοχευμένα θύματα. Το stalkerware συχνά πρέπει να εγκατασταθεί χειροκίνητα στο τηλέφωνο του θύματος, επομένως ο θύτης χρειάζεται φυσική πρόσβαση στη συσκευή.
Επιπλέον, υπάρχουν διαθέσιμες στην αγορά και διάφορες παραλλαγές των stalkerware. Κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του 2018, οι τεχνολογίες ανίχνευσης της Kaspersky εντόπισαν 290 δυνητικά επικίνδυνες παραλλαγές, ενώ το 2019 ο αριθμός αυτός έχει αυξηθεί κατά σχεδόν ένα τρίτο, για να φθάσει τις 380. Αυτή η αλλαγή συνοδεύτηκε από αξιοσημείωτη αύξηση του αριθμού των περιπτώσεων όπου τα προϊόντα της Kaspersky εντόπισαν το εν λόγω λογισμικό σε συσκευές χρήστη: το 2019 αυξήθηκε κατά 373%, φθάνοντας τις 518.223.
Σχολιάζοντας το θέμα των stalkerware, η Erica Olsen, Director στο Safety Net Project του Εθνικού Δικτύου για την αντιμετώπιση της ενδοοικογενειακής βίας, δήλωσε:
Το λογισμικό αυτό έχει σχεδιαστεί για να λειτουργεί σε πλήρη μυστικότητα, χωρίς επίμονες ειδοποιήσεις στον ιδιοκτήτη της συσκευής, παρέχοντας έτσι στους δράστες και τους διώκτες ένα ισχυρό εργαλείο παρενόχλησης, παρακολούθησης, καταδίωξης και κακοποίησης. Αυτός ο τύπος κακοποίησης μπορεί να είναι τρομακτικός, να τραυματίζει και να εγείρει σημαντικούς κινδύνους ασφάλειας. Είναι κρίσιμο να αντιμετωπίσουμε τόσο τη διαθεσιμότητα αυτών των εφαρμογών όσο και τη χρήση τους ως εργαλείο κακοποίησης
Όπως δήλωσε ο Vladimir Kusko,, ειδικός ασφάλειας στην Kaspersky.
Έχουμε προβεί σε διάφορες ενέργειες για να αυξήσουμε τις δυνατότητες εντοπισμού stalkerware των προϊόντων μας τους τελευταίους μήνες, και θα συνεχίσουμε να το κάνουμε μαζί με άλλους παράγοντες της βιομηχανίας, καθώς υποστηρίζουμε τον αγώνα κατά των stalker. Αλλά υπάρχουν ακόμα προβλήματα που πρέπει να λύσουμε. Για παράδειγμα, να βρούμε και να συμφωνήσουμε σε έναν ορισμό του stalkerware που μπορεί να αναγνωριστεί από όλους στη βιομηχανία. Αυτό θα βοηθούσε στην καλύτερη διάκριση αυτού του λογισμικού και, ως εκ τούτου, θα προστάτευε καλύτερα τους χρήστες από τους εισβολείς της ιδιωτικής τους ζωής
Για να αποφύγετε να πέσετε θύμα παρακολούθησης από stalker, η Kaspersky συνιστά:
- Αποκλεισμός της εγκατάστασης προγραμμάτων από άγνωστες πηγές στις ρυθμίσεις του smartphone σας.
- Μην αποκαλύπτετε ποτέ τον κωδικό πρόσβασης ή το συνθηματικό στη φορητή σας συσκευή ακόμη και αν πρόκειται για κάποιον που εμπιστεύεστε.
- Μην αποθηκεύετε ποτέ άγνωστα αρχεία ή εφαρμογές στη συσκευή σας, καθώς θα μπορούσαν να βλάψουν την ιδιωτικότητά σας.
- Αλλάξτε όλες τις ρυθμίσεις ασφαλείας στη φορητή σας συσκευή αν βγαίνετε από μια σχέση. Ένας/μία πρώην μπορεί να προσπαθήσει να αποκτήσει τα προσωπικά σας στοιχεία για να σας χειραγωγήσει.
- Ελέγχετε τη λίστα των εφαρμογών στη συσκευή για να διαπιστώσετε εάν έχουν εγκατασταθεί ύποπτα προγράμματα χωρίς τη συγκατάθεσή σας.
- Χρησιμοποιείστε μια αξιόπιστη λύση ασφαλείας που σας ειδοποιεί σχετικά με την παρουσία εμπορικών προγραμμάτων spyware που στοχεύουν στην εισβολή του απορρήτου σας στο τηλέφωνό σας, όπως το Kaspersky Internet Security.
- Αν πιστεύετε ότι έχετε πέσει θύμα stalking και χρειάζεστε βοήθεια, επικοινωνήστε με έναν σχετικό οργανισμό για επαγγελματική βοήθεια.
