Σήμερα (σ.σ. 30 Ιανουαρίου 2025) στις Βρυξέλλες, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εδραίωσαν τη συνεργασία τους για την Ευρωπαϊκή Κβαντική Υποδομή Επικοινωνίας (EuroQCI), σηματοδοτώντας την επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και ανοίγοντας το δρόμο για την έναρξη της ανάπτυξης. Το EuroQCI είναι ένα προηγμένο δίκτυο που αποσκοπεί στην προστασία των πάντων, από τα προσωπικά δεδομένα έως τις κρίσιμες υποδομές της Ευρώπης, χρησιμοποιώντας αποδεδειγμένες αρχές της κβαντικής φυσικής.
Το EuroQCI θα ενισχύσει την ασφάλεια των κρίσιμων κυβερνητικών δεδομένων αξιοποιώντας την κβαντική διανομή κλειδιών (QKD), μια τεχνολογία που χρησιμοποιεί τις αρχές της κβαντικής φυσικής για να ανιχνεύει κάθε απόπειρα υποκλοπής. Το σύστημα θα προστατεύσει επίσης τις ζωτικής σημασίας υποδομές της Ευρώπης, από τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας που παρέχουν την ηλεκτρική μας ενέργεια έως τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης που προστατεύουν τις κοινότητές μας σε περιόδους κρίσεων. Αυτό σηματοδοτεί ένα σημαντικό βήμα προς την επίτευξη του στόχου της ψηφιακής δεκαετίας της ΕΕ να βρίσκεται στην πρωτοπορία των κβαντικών δυνατοτήτων έως το 2030.
Η τεχνολογία λειτουργεί μέσω δύο συμπληρωματικών συστημάτων. Στη Γη, αξιοποιεί τα υφιστάμενα καλώδια οπτικών ινών του διαδικτύου που έχουν ενισχυθεί με κβαντικά χαρακτηριστικά ασφαλείας. Στο διάστημα, ο ESA ηγείται της ανάπτυξης ενός δορυφορικού αστερισμού μέσω του προγράμματος Optical and Quantum Communications - Scylight για την επέκταση της εμβέλειας του ασφαλούς δικτύου QKD σε ολόκληρη την Ευρώπη και πέραν αυτής.
Η προσπάθεια αυτή προωθείται μέσω της αποστολής Security And cryptoGrAphic (SAGA) του ESA, η οποία θα επιδείξει και θα επικυρώσει διαστημικές κβαντικές τεχνολογίες σε τροχιά. Σε συνεργασία με μια βιομηχανική κοινοπραξία με επικεφαλής την SES Techcom και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο ESA υποστηρίζει επίσης την ανάπτυξη του Eagle-1, του πρώτου δορυφόρου για αυτό το διαστημικό σύστημα QKD, που έχει προγραμματιστεί να εκτοξευθεί το 2026.
Το project έχει λάβει ισχυρή υποστήριξη και από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ, γεγονός που καταδεικνύει τη σημασία του για το μέλλον της Ευρώπης. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δρομολόγησε την πρώτη φάση υλοποίησης του EuroQCI το 2023, με το επόμενο ορόσημο να επικεντρώνεται στη σταδιακή ενσωμάτωσή του στον IRIS², τον νέο ασφαλή δορυφόρο της Ευρώπης.
«Σήμερα, γιορτάζουμε την επιτυχή ολοκλήρωση των διαπραγματεύσεων και την υπογραφή αυτής της συμφωνίας, ένα καίριο βήμα προς τα εμπρός που αναδεικνύει τη δύναμη της εταιρικής σχέσης για την επίτευξη φιλόδοξων στόχων», δήλωσε ο Josef Aschbacher, Γενικός Διευθυντής του ESA. «Μέσω της συνεργασίας μας με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη μέλη, θα διασφαλίσουμε ότι το EuroQCI θα θέσει το παγκόσμιο πρότυπο για την ασφαλή και καινοτόμο κβαντική επικοινωνία. Ο ESA θα ηγηθεί της Αρχής Συμβάσεων, Σχεδιασμού και Αξιολόγησης, αναπτύσσοντας το EuroQCI για την προστασία κρίσιμων πληροφοριών και περιουσιακών στοιχείων και πρωτοστατώντας στις δραστηριότητες Ε&Α σε κβαντικές τεχνολογίες με βάση το Διάστημα».
Ο Laurent Jaffart, Διευθυντής Συνδεσιμότητας και Ασφαλών Επικοινωνιών του ESA, δήλωσε: «Με την ενσωμάτωση κβαντικών συστημάτων στις υπάρχουσες υποδομές, το EuroQCI θα δημιουργήσει ένα ασφαλές στρώμα επικοινωνίας ανθεκτικό στις αναδυόμενες απειλές στον κυβερνοχώρο, προωθώντας τη στρατηγική της Ευρώπης για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο και ενισχύοντας την ηγετική μας θέση στις κβαντικές τεχνολογίες».
Ο Roberto Viola, Γενικός Διευθυντής Επικοινωνιακών Δικτύων, Περιεχομένου και Τεχνολογίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε: «Χθες, η Επιτροπή είχε ανακοινώσει την Πυξίδα Ανταγωνιστικότητας, το βασικό πρόγραμμα πολιτικής για τα επόμενα χρόνια, το οποίο περιλαμβάνει τη διατήρηση ηγετικής θέσης στις κβαντικές τεχνολογίες. Ως εκ τούτου, χαιρετίζω τη συμφωνία με τον ESA στο πλαίσιο του EuroQCI, η οποία μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην υλοποίηση του οράματός μας στον τομέα της κβαντικής τεχνολογίας και πιο συγκεκριμένα ενός ασφαλούς κβαντικού δικτύου επικοινωνιών για την Ευρώπη που θα βασίζεται σε επίγειες και δορυφορικές τεχνολογίες. Η συμφωνία αυτή βασίζεται στη μακροχρόνια συνεργασία μας με τον ESA σε βασικές διαστημικές τεχνολογίες και εφαρμογές, όπως ο Copernicus, το Galileo και η πρωτοβουλία IRIS²».
