Καλαμάκια: Ποιο είναι το πρόβλημα με τα χάρτινα και ποια είναι τελικά τα καλύτερα για το περιβάλλον

Τα χάρτινα καλαμάκια σπάνε εύκολα και καταλήγουν να χαλάνε την εμπειρία κατανάλωσης του καφέ ή του ποτού σας. Η λύση που είχαν οι κατασκευαστές ήταν να τα κάνουν πιο σκληρά και ανθεκτικά, αλλά τότε θα είναι πολύ πιο δύσκολο να ανακυκλωθούν. Αν και φαινόταν ότι ήταν προορισμένα να αντικαταστήσουν τα πλαστικά καλαμάκια, η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν πολλά και σοβαρά προβλήματα.

Δεν αποτελούν πρακτική λύση, αλλά πλέον γνωρίζουμε ότι έχουν και ένα επιπλέον πρόβλημα. Ένα πολύ πιο σοβαρό που θα μπορούσε να τα καταδικάσει για πάντα. Μια ομάδα ερευνητών από το Πανεπιστήμιο της Αμβέρσας δημοσίευσε τα ευρήματά της για τα χάρτινα καλαμάκια στο επιστημονικό περιοδικό Food Additives and Contaminants.

Αφού αναλύθηκαν 39 μάρκες καλαμάκια από διάφορα υλικά όπως πλαστικό, χαρτί, γυαλί, ανοξείδωτο ατσάλι και μπαμπού, διαπιστώθηκε ότι τα χάρτινα καλαμάκια ήταν αυτά που περιείχαν τις περισσότερες υπερφθοροαλκυλικές και πολυφθοροαλκυλικές ουσίες. Γνωστές καλύτερα ως PFAS, είναι συνθετικές ουσίες που θεωρούνται επιβλαβείς για τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον.

Όπως περιγράφεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, τα PFAS είναι γνωστά ως «αιώνια χημικά» επειδή είναι εξαιρετικά ανθεκτικά. «Μπορούν να προκαλέσουν προβλήματα υγείας όπως ηπατική βλάβη, θυρεοειδοπάθεια, παχυσαρκία, προβλήματα γονιμότητας και καρκίνο», εξηγεί ο Οργανισμός.

Οι ουσίες αυτές ενέχουν πολύ χαμηλό κίνδυνο μεμονωμένα, αλλά σε μεγάλη κλίμακα αποτελούν έναν πρόσθετο παράγοντα έκθεσης που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένα προβλήματα υγείας. Εκτός από τα καλαμάκια, τα PFAS μπορούν να βρεθούν σε συσκευασμένα τρόφιμα, υφάσματα, χρώματα, ηλεκτρονικά προϊόντα ή κουτιά πίτσας. Οι πιο μελετημένες χημικές ουσίες PFAS είναι οι PFOA και PFOS (σουλφονικό υπερφθοροοκτάνιο).

Η έκθεση σημειώνει ότι αυτά τα PFAS βρέθηκαν σε 27 από τις 39 μάρκες καλαμακιών που εξετάστηκαν. Στην περίπτωση των χάρτινων καλαμακιών, το ποσοστό ήταν ακόμη υψηλότερο: 18 από τις 20 μάρκες χάρτινων καλαμακιών περιείχαν αυτές τις υπερφθοριωμένες χημικές ουσίες. Ο επίσημος λόγος δεν είναι σαφής. Μπορεί να οφείλεται σε λάθος κατά τη διαδικασία παραγωγής ή επειδή οι ουσίες αυτές προστίθενται ως υλικό αδιάβροχης επικάλυψης, για να γίνουν τα καλαμάκια πιο ανθεκτικά.

Είναι πιο ακριβά, αλλά η έκθεση συμφωνεί ότι τα καλύτερα καλαμάκια είναι από γυαλί ή ανοξείδωτο ατσάλι. Τα χειρότερα εξακολουθούν να είναι τα πλαστικά καλαμάκια, αλλά το χαρτί δεν φαίνεται να είναι η πιο αποτελεσματική λύση. Επειδή περιέχουν τόσο μεγάλη ποσότητα PFAS, ο ισχυρισμός τους ότι αποτελούν οικολογική εναλλακτική λύση χάνει κάθε ισχύ.

Τα καλαμάκια από ανοξείδωτο ατσάλι δεν διασπώνται και δεν επιβαρύνουν άμεσα το περιβάλλον, καθώς είναι επαναχρησιμοποιήσιμα. Προς το παρόν δεν έχουν γίνει δημοφιλή επειδή είναι πιο ακριβά, αλλά ίσως ήρθε η ώρα να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε τα καλαμάκια ως ένα ακόμη μαχαιροπήρουνο.

*Η κεντρική εικόνα προέρχεται από τον Markus Winkler on Unsplash