Η Ανταρκτική είναι σήμερα μια τεράστια παγωμένη ήπειρος, αν και κάποτε ήταν αρκετά εύκρατη ώστε να καλύπτεται από ελώδη δάση. Τώρα, μια ομάδα επιστημόνων ανακάλυψε για πρώτη φορά απολιθωμένη ρητίνη δέντρων - κεχριμπάρι - στην ήπειρο.
Οι ερευνητές βρήκαν το κεχριμπάρι σε έναν πυρήνα ιζήματος που ανακτήθηκε από 946 μέτρα κάτω από το κοίλωμα της θάλασσας Amundsen στη Δυτική Ανταρκτική. Το κεχριμπάρι, το πρώτο που ανακτάται από την Ανταρκτική, θα μπορούσε να βοηθήσει τους ερευνητές να κατανοήσουν το αρχαίο κλίμα και περιβάλλον σε μια ήπειρο που σήμερα φημίζεται για τις αφιλόξενες συνθήκες και τους πολλούς πιγκουίνους της.
«Τα θραύσματα κεχριμπαριού που αναλύθηκαν επιτρέπουν άμεσες πληροφορίες για τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούσαν στη Δυτική Ανταρκτική πριν από 90 εκατομμύρια χρόνια», αναφέρει ο Johann Klages, θαλάσσιος γεωλόγος στο Ινστιτούτο Alfred Wegener και πρώτος συγγραφέας της μελέτης, σε ανακοίνωση της Ένωσης Γερμανικών Ερευνητικών Κέντρων Helmholtz. «Αυτό το συναρπαστικό εύρημα δείχνει επίσης με περισσότερες λεπτομέρειες πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει το δάσος που ανακατασκευάσαμε στη μελέτη μας στο Nature από το 2020».
Πράγματι, η εργασία της ομάδας στο Nature του 2020 ανακατασκεύασε ένα αρχαίο περιβάλλον εύκρατων πεδινών τροπικών δασών που υπήρχε στην Ανταρκτική μεταξύ 92 και 83 εκατομμυρίων ετών πριν. Η ομάδα ανέπτυξε ένα κλιματικό μοντέλο προσομοίωσης του κλίματος σε αυτό το αρχαίο παρελθόν με βάση ένα σωζόμενο δίκτυο απολιθωμένων ριζών μήκους 3 μέτρων ενσωματωμένων σε λασπόλιθο.
Τα δείγματα κεχριμπαριού είναι μικρά, αφού περιορίστηκαν σε μέγεθος όταν ο πυρήνας ιζήματος τεμαχίστηκε για μικροσκοπική ανάλυση. Παρ' όλα αυτά, το κεχριμπάρι «πιθανότατα περιέχει υπολείμματα αρχικού φλοιού δέντρων ως μικροεγκλείσματα», δήλωσε στην ίδια ανακοίνωση η συν-συγγραφέας της μελέτης Henny Gerschel.
Τα νέα ευρήματα βασίζονται στην παλαιοανακατασκευή του 2020, περιγράφοντας απολιθωμένη ρητίνη δέντρων, ένα εξαιρετικά πολύτιμο εργαλείο για τους παλαιοντολόγους που μελετούν την αρχαία Γη. Η ρητίνη των δέντρων είναι κολλώδης και παχύρρευστη. Πολλά άτυχα πλάσματα έχουν βρει το τέλος τους καλυπτόμενα από αυτή την ουσία, και όταν η ρητίνη σκληραίνει σε κεχριμπάρι, διατηρεί άψογα αυτή την οργανική ύλη.
Τα ευρήματα από κεχριμπάρι επιβεβαιώνουν άμεσα την παρουσία δέντρων που παρήγαγαν ρητίνη και τα οποία πρέπει να αναπτύσσονταν σε ένα βαλτώδες περιβάλλον. Και μόνο το γεγονός ότι καταφέραμε να εξάγουμε το πρώτο κεχριμπάρι στην Ανταρκτική ήπειρο από αυτά τα ιζήματα είναι θεαματικό. Το κεχριμπάρι έχει μεγάλες δυνατότητες διατήρησης γύρης, σπορίων, μικροοργανισμών, αλλά και εντόμων. Θα το αναζητήσουμε τώρα πιο προσεκτικά και θα προσπαθήσουμε να βρούμε ποιο συγκεκριμένο δέντρο μπορεί να παρήγαγε τη ρητίνη.
Μέχρι στιγμής, στην Ανταρκτική έχει ανακαλυφθεί πολλή αρχαία ζωή, η οποία διατηρείται κυρίως ως λιθοποιημένο ξύλο ή φύλλα ή ως απολιθωμένα οστά», πρόσθεσε ο Klages. «Ωστόσο, η μοναδικότητα των ευρημάτων μας σε αυτή τη μελέτη, αλλά κυρίως της μεγάλης μελέτης μας για την Κρητιδική περίοδο από το 2020 στο Nature είναι ότι αυτά τα ιζήματα δεν θάφτηκαν ποτέ βαθιά και εξαιτίας αυτού όλα τα απολιθωμένα υπολείμματα σε σχετικά φρέσκια μη λιθοποιημένη εμφάνιση. Αν το κεχριμπάρι είχε θαφτεί βαθύτερα, η ομάδα δεν θα το είχε βρει ποτέ.
Το 2020, έρευνα στο περιοδικό Proceedings of the Royal Society B παρουσίασε δεκάδες απολιθώματα κεχριμπαριού από την Κρητιδική περίοδο που περιείχαν έντομα ηλικίας 66 εκατομμυρίων ετών. Η ελπίδα της ερευνητικής ομάδας είναι ότι περισσότερα ευρήματα κεχριμπαριού από την Ανταρκτική θα διευκρινίσουν τι συνέβη στα δάση της ηπείρου και, αν είναι τυχεροί, θα αναδείξουν ένα ή δύο αρχαία πλάσματα.
Ήταν πολύ συναρπαστικό να συνειδητοποιήσουμε ότι σε κάποια στιγμή της ιστορίας τους και οι επτά ήπειροι είχαν κλιματολογικές συνθήκες που επέτρεπαν στα δέντρα που παράγουν ρητίνη να επιβιώσουν. Ο στόχος μας τώρα είναι να μάθουμε περισσότερα για το δασικό οικοσύστημα. Αν είχε καεί, αν μπορούμε να βρούμε ίχνη ζωής που περιλαμβάνονται στο κεχριμπάρι. Αυτή η ανακάλυψη επιτρέπει ένα ταξίδι στο παρελθόν με έναν ακόμη πιο άμεσο τρόπο.
Οι πυρήνες ιζημάτων που ανέκτησε η ομάδα χρονολογούνται 90 εκατομμύρια χρόνια πίσω, τοποθετώντας την ηλικία του κεχριμπαριού ακριβώς στην Κρητιδική περίοδο, περίπου 25 εκατομμύρια χρόνια πριν εξαφανιστούν από τη Γη οι δεινόσαυροι.
Η ομάδα βρήκε επίσης ενδείξεις ροής ρητίνης στα δείγματα, κάτι που κάνουν τα δέντρα όταν προστατεύουν τον κατεστραμμένο φλοιό από παράσιτα ή πυρκαγιές. Είναι μια ένδειξη για το είδος της δραστηριότητας που συνέβαινε στα μακρινά δάση της ψυχρής ηπείρου, αν και περισσότερα δείγματα θα βοηθούσαν σίγουρα να συμπληρώσουμε το πορτρέτο μας για την προϊστορική Ανταρκτική.
[via]
