Κίνδυνος κατάρρευσης των ρευμάτων του Ατλαντικού με ανυπολόγιστες συνέπειες για το κλίμα στη Γη

Σαράντα τέσσερις από τους κορυφαίους κλιματολόγους του κόσμου κάλεσαν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής των σκανδιναβικών χωρών να αντιμετωπίσουν τη δυνητικά επικείμενη και «καταστροφική» κατάρρευση βασικών ρευμάτων του Ατλαντικού Ωκεανού.

Σε ανοικτή επιστολή που δημοσιεύθηκε στο διαδίκτυο τη Δευτέρα 21 Οκτωβρίου, ο κλιματολόγος Michael Mann του Πανεπιστημίου της Πενσυλβάνια και άλλοι διακεκριμένοι επιστήμονες αναφέρουν ότι οι κίνδυνοι από την εξασθένηση της ωκεάνιας κυκλοφορίας στον Ατλαντικό έχουν υποτιμηθεί σε μεγάλο βαθμό και απαιτούν επείγουσα δράση.

Τα εν λόγω ρεύματα είναι εκείνα που σχηματίζουν τη Μεσημβρινή Ανατρεπτική Κυκλοφορία του Ατλαντικού (AMOC), μια γιγαντιαία ωκεάνια μεταφορική ταινία που περιλαμβάνει το Ρεύμα του Κόλπου και μεταφέρει ζωτικής σημασίας θερμότητα στο βόρειο ημισφαίριο. Οι έρευνες δείχνουν ότι η AMOC επιβραδύνεται και θα μπορούσε σύντομα να φτάσει σε σημείο καμπής λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε χαοτικές αλλαγές για το κλίμα της Γης.

«Μια τέτοια αλλαγή στην κυκλοφορία των ωκεανών θα είχε καταστροφικές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις, ιδίως για τις σκανδιναβικές χώρες, αλλά και για άλλα μέρη του κόσμου», γράφουν οι επιστήμονες στην επιστολή.

Μια κατάρρευση της AMOC θα οδηγούσε σε μεγάλη ψύξη και ακραία καιρικά φαινόμενα στις σκανδιναβικές χώρες, σύμφωνα με την επιστολή. Αυτό θα διεύρυνε και θα βάθαινε μια παράξενη «ψυχρή κηλίδα» που έχει ήδη αναπτυχθεί πάνω από τον ανατολικό Βόρειο Ατλαντικό λόγω της επιβράδυνσης των θερμομεταφορικών ρευμάτων. Η κατάρρευση των ωκεάνιων ρευμάτων είναι επίσης πιθανό να επιφέρει κλιματικές επιπτώσεις σε όλο το Βόρειο Ημισφαίριο, απειλώντας τη γεωργία στη Βορειοδυτική Ευρώπη.

Άλλες περιοχές θα αισθανθούν επίσης τις επιπτώσεις, ανέφεραν οι επιστήμονες. Εάν η AMOC σταματήσει, θα προκαλέσει μετατόπιση των τροπικών συστημάτων μουσώνων προς το νότο, με καταστροφικές συνέπειες για τη γεωργία και τα οικοσυστήματα. Τα σταματημένα ωκεάνια ρεύματα θα μπορούσαν επίσης να αυξήσουν περαιτέρω τη στάθμη της θάλασσας κατά μήκος των ακτών του αμερικανικού Ατλαντικού και να στείλουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα και την αλιεία σε κατάσταση «αναταραχής».

Χωρίς επείγουσα δράση για το κλίμα, η AMOC θα μπορούσε να καταρρεύσει τις επόμενες δεκαετίες, αν και υπάρχει τεράστια αβεβαιότητα στην πρόβλεψη των χρονικών διαστημάτων, σύμφωνα με την επιστολή. Η τελευταία έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) αναφέρει ότι "υπάρχει μέτρια βεβαιότητα ότι η Μεσημβρινή Ανατρεπτική Κυκλοφορία του Ατλαντικού δεν θα καταρρεύσει απότομα πριν από το 2100", αλλά οι επιστήμονες λένε ότι πρόκειται για υποεκτίμηση της κατάστασης, που είναι όχι μόνο ανακριβής αλλά και ανησυχητική.

Ο σκοπός αυτής της επιστολής είναι να επιστήσει την προσοχή στο γεγονός ότι μόνο η "μέτρια βεβαιότητα" για τη μη κατάρρευση της AMOC δεν είναι καθησυχαστική και αφήνει σαφώς ανοιχτό το ενδεχόμενο κατάρρευσης της AMOC κατά τη διάρκεια αυτού του αιώνα. Ακόμη και με μια μεσαία πιθανότητα εμφάνισης, δεδομένου ότι το αποτέλεσμα θα ήταν καταστροφικό και θα επηρέαζε ολόκληρο τον κόσμο για τους επόμενους αιώνες, πιστεύουμε ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα για να ελαχιστοποιηθεί αυτός ο κίνδυνος.

Οι επιστήμονες απηύθυναν την επιστολή στο Σκανδιναβικό Συμβούλιο Υπουργών, ένα διακυβερνητικό φόρουμ που έχει ως αποστολή την προώθηση της συνεργασίας μεταξύ των σκανδιναβικών χωρών. Προέτρεψαν τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να εξετάσουν σοβαρά τους κινδύνους που εγκυμονεί μια κατάρρευση της AMOC και να αυξήσουν την πίεση προς τους διεθνείς εταίρους ώστε να παραμείνουν κοντά στους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015, η οποία αποσκοπεί στη συγκράτηση της μέσης παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.

[via]