Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb (JWST) συνεχίζει να μας δίνει εξαιρετικές εικόνες του Σύμπαντος, αλλά η τελευταία αφορά ένα μάλλον μοναδικό κοσμικό αντικείμενο. Πρόκειται για τον HH30, έναν πρωτοαστέρα που βρίσκεται σε απόσταση περίπου 450 ετών φωτός από τη Γη στον αστερισμό του Ταύρου, βυθισμένος στο σκοτεινό νέφος LDN1551.
Αυτό το νεαρό αστέρι σε σχηματισμό, που είχε ήδη εντοπιστεί από το τηλεσκόπιο Hubble, έχει τώρα φωτογραφηθεί από το James Webb με εξαιρετική ευκρίνεια, αποκαλύπτοντας πολύπλοκες δομές που μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα τα πρώτα στάδια του σχηματισμού των άστρων και των πλανητών.
Η εικόνα δείχνει έναν πρωτοπλανητικό δίσκο που φαίνεται από την οπτική γωνία της τομής και χαρακτηρίζεται από μια κωνική ροή αερίου και σκόνης, η οποία συνοδεύεται από έναν στενό πίδακα που προεξέχει στο Διάστημα. Το HH30 ανήκει στην κατηγορία των αντικειμένων Herbig-Haro, μικρά φωτεινά νεφελώματα που βρίσκονται σε περιοχές σχηματισμού άστρων. Τα αντικείμενα αυτά σχηματίζονται όταν πίδακες ιονισμένου αερίου υψηλής ταχύτητας από νεογέννητα αστέρια συγκρούονται με το περιβάλλον διαστρικό υλικό.
Μια διεθνής ομάδα αστρονόμων συνδύασε τις παρατηρήσεις του James Webb με εκείνες του τηλεσκοπίου Hubble και του Atacama Large Millimeter Array (ALMA), αποκτώντας μια άποψη του συστήματος σε πολλά μήκη κύματος. Ο συνδυασμός αυτός κατέστησε δυνατή τη μελέτη της συμπεριφοράς σκόνης διαφορετικών μεγεθών στο εσωτερικό του δίσκου.
Χάρη στις δυνατότητες υπέρυθρης παρατήρησης που διαθέτει, το James Webb επέτρεψε την ανίχνευση της θέσης των κόκκων σκόνης μεγέθους κάτω του χιλιοστού, ενώ το ALMA αποκάλυψε την κατανομή των μεγαλύτερων κόκκων μεγέθους χιλιοστού. Αποδείχθηκε ότι οι τελευταίοι τείνουν να συγκεντρώνονται σε μια στενή περιοχή στο επίπεδο του δίσκου, ενώ οι μικρότεροι κόκκοι είναι πιο ευρέως κατανεμημένοι. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η συσσώρευση των κόκκων σκόνης είναι ένα από τα πρώτα βήματα προς το σχηματισμό μεγαλύτερων πετρωμάτων και, αργότερα, πλανητών.
Η μελέτη αποκάλυψε επίσης την παρουσία διαφόρων επικαλυπτόμενων δομών, συμπεριλαμβανομένου ενός πίδακα υψηλής ταχύτητας που αναδύεται από τον κεντρικό δίσκο, ο οποίος περιβάλλεται από ένα μεγαλύτερο, κωνικό ρεύμα αερίου. Οι παρατηρήσεις αυτές όχι μόνο μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα πώς σχηματίζονται τα εξωηλιακά πλανητικά συστήματα, αλλά ρίχνουν επίσης νέο φως στην προέλευση του δικού μας Ηλιακού Συστήματος.
Το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, που εκτοξεύθηκε στις 25 Δεκεμβρίου 2021, βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τον Ήλιο στο δεύτερο σημείο του Lagrange, σε απόσταση περίπου 1,5 εκατομμυρίου χιλιομέτρων από τη Γη. Εξοπλισμένο με ένα χρυσό κάτοπτρο 6,5 μέτρων και ισχυρά όργανα υπέρυθρης ακτινοβολίας, αυτό το διαστημικό παρατηρητήριο μπορεί να διεισδύσει μέσα από τα κοσμικά νέφη σκόνης για να μελετήσει τον σχηματισμό των άστρων, των γαλαξιών, ακόμη και τις ατμόσφαιρες των εξωηλιακών πλανητών.
[via]
