Ανατροπή: Η Γη ίσως επιβιώσει από τον «θάνατο» του Ήλιου

Σε αντίθεση με τους γιγάντιους αστέρες που εκρήγνυνται σε σουπερνόβα και καταρρέουν σε μια μαύρη τρύπα, ένας μεσαίος αστέρας όπως ο Ήλιος συνεχίζει να λειτουργεί μέχρι να εξαντλήσει τα πυρηνικά του καύσιμα, με αποτέλεσμα να υποστεί έναν πιο παρατεταμένο θάνατο. Καθώς ένα αστέρι σαν τον Ήλιο πλησιάζει στο τέλος της ζωής του, διογκώνεται σε ερυθρό γίγαντα, περίπου 100 έως 1.000 φορές από το αρχικό του μέγεθος, και τελικά υπερκαλύπτει τον χώρο γύρω του, συμπεριλαμβανομένων των κοντινών πλανητών.

Εδώ και δεκαετίες, οι αστρονόμοι έχουν δει το «πριν» και το «μετά» αυτής της διαδικασίας, όταν ένας πλανήτης βρίσκεται σε τροχιά πολύ κοντά στο άστρο του και ο διογκωμένος γηραιός αστέρας έχει καταπιεί τον πλανήτη. Μόλις πέρυσι, μια ερευνητική ομάδα υπό την καθοδήγηση του ΜΙΤ έπιασε ένα ετοιμοθάνατο άστρο να απορροφά έναν πλανήτη.

Πολλοί αστρονόμοι πιστεύουν ότι αυτή είναι η μοίρα της Γης σε περίπου 5 δισεκατομμύρια χρόνια: Ο Ήλιος θα διογκωθεί και τελικά θα καταστρέψει τη Γη, μαζί με τον Ερμή και την Αφροδίτη. Αλλά μια νέα παρατήρηση με το 10μετρο τηλεσκόπιο του αστεροσκοπείου W. M. Keck στη Χαβάη αμφισβητεί αυτή την πρόβλεψη με ένα άλλο πιθανό αποτέλεσμα. Περίπου 4.000 έτη φωτός μακριά στον Γαλαξία μας, οι επιστήμονες έχουν δει έναν βραχώδη κόσμο να συνεχίζει να περιφέρεται γύρω από έναν λευκό νάνο, τον εναπομείναντα αμυδρό πυρήνα του κάποτε ενεργού άστρου.

«Το αν η ζωή μπορεί να επιβιώσει στη Γη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου (του ερυθρού γίγαντα) είναι άγνωστο. Σίγουρα όμως το πιο σημαντικό είναι ότι η Γη δεν θα καταβροχθιστεί από τον Ήλιο όταν αυτός γίνει ερυθρός γίγαντας», δήλωσε η Jessica Lu, πρόεδρος αστρονομίας στο University of California at Berkeley, σε ανακοίνωσή της. «Αυτό το σύστημα ... είναι ένα παράδειγμα ενός πλανήτη - πιθανότατα ενός πλανήτη που μοιάζει με τη Γη, αρχικά σε παρόμοια τροχιά με τη Γη - που επέζησε από τη φάση του ερυθρού γίγαντα του άστρου-ξενιστή του».

Η έρευνα, της οποίας ηγήθηκε ο αστρονόμος Keming Zhang, ενώ ήταν διδακτορικός φοιτητής στο Μπέρκλεϊ, θα δημοσιευθεί στο περιοδικό Nature Astronomy. Το σύστημα του εξωπλανήτη που ανακαλύφθηκε αποτελείται από έναν λευκό νάνο με τη μισή περίπου μάζα του Ήλιου, έναν λεγόμενο «καφέ νάνο» που μερικές φορές περιγράφεται ως αποτυχημένο αστέρι και έναν κόσμο μεγέθους Γης. Η θέαση του εξαιρετικά μακρινού συστήματος κατέστη δυνατή μέσω του μικροφακού, ενός φυσικού φαινομένου που επεκτείνει την εμβέλεια ενός τηλεσκοπίου λειτουργώντας ως ένας κολοσσιαίος μεγεθυντικός φακός στον ουρανό.

Η εργασία υποδηλώνει ότι καθώς ένα μεσαίο αστέρι διογκώνεται σε ερυθρό γίγαντα, η μειούμενη μάζα του θα μπορούσε να ωθήσει τους πλανήτες του σε πιο μακρινές τροχιές. Αν αυτό το σενάριο συνέβαινε στο Ηλιακό μας Σύστημα, αυτό θα μπορούσε να προσφέρει μια μικρή ευκαιρία στη Γη να επιβιώσει περισσότερο.

Μέχρι το τέλος της φάσης του ερυθρού γίγαντα, ο Ήλιος αναμένεται να έχει συρρικνωθεί σε έναν λευκό νάνο όχι μεγαλύτερο από τη Γη με τη μισή περίπου μάζα του άθικτη. Μέχρι τότε, η Γη θα βρίσκεται σε τροχιά διπλάσια από το σημερινό της μέγεθος.

Πριν από δύο χρόνια, όταν τέθηκε σε λειτουργία το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb, η NASA αποκάλυψε μια εξαιρετικά λεπτομερή φωτογραφία του νεφελώματος του Νότιου Δακτυλίου, ενός νέφους αερίων που περιβάλλει έναν λευκό νάνο, ο οποίος έχει αποβάλει τα εξωτερικά του στρώματα.

Βέβαια, επισημαίνει ο Zhang, η ζωή στη Γη θα βρεθεί αντιμέτωπη με τον θάνατο πολύ νωρίτερα από ό,τι όταν ο πλανήτης έρθει αντιμέτωπος με τον Ήλιο στην εποχή που θα μετατραπεί σε ερυθρό γίγαντα. Ένα ανεξέλεγκτο φαινόμενο του θερμοκηπίου αναμένεται να εξατμίσει όλους τους ωκεανούς της Γης σε μόλις ένα δισεκατομμύριο χρόνια.

Αλλά εδώ είναι μια άλλη λεπτή ικμάδα ελπίδας: Καθώς η κόκκινη γιγαντιαία εκδοχή του Ήλιου μεγαλώνει, η κατοικήσιμη ζώνη μπορεί να μετακινηθεί τόσο μακριά στο Ηλιακό Σύστημα όσο εκεί όπου βρίσκονται ο Δίας και ο Κρόνος. Ίσως κάποια από τα φεγγάρια αυτών των αερίων γιγάντων - η Ευρώπη, η Καλλιστώ, ο Γανυμήδης και ο Εγκέλαδος - να μετατραπούν σε φιλόξενους υδάτινους κόσμους, καθώς το παγωμένο κέλυφός τους λιώνει.

«Νομίζω ότι, σε αυτή την περίπτωση, η ανθρωπότητα θα μπορούσε να μεταναστεύσει εκεί», δήλωσε ο Zhang.

[via]