Ο ESA αποχαιρετά το Gaia, αλλά το διαστημικό σκάφος έχει πολλά να δώσει ακόμα

Μετά από μια δεκαετία και πλέον σάρωσης των άστρων, το διαστημικό σκάφος Gaia του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA) σίγησε επίσημα. Η διακοπή λειτουργίας του Gaia σηματοδοτεί το τέλος μιας πρωτοποριακής αποστολής, αλλά όχι το τέλος της κληρονομιάς του.

Το Gaia εκτοξεύθηκε το 2013 και είχε ως στόχο να δημιουργήσει τον πιο λεπτομερή χάρτη του γαλαξία μας που έχει γίνει ποτέ. Με την πάροδο των ετών, χαρτογράφησε σχεδόν δύο δισεκατομμύρια αστέρια, αποκαλύπτοντας όχι μόνο τις θέσεις τους, αλλά και τις κινήσεις, τις αποστάσεις και τις φυσικές τους ιδιότητες. Αυτό που ξεκίνησε ως πενταετής αποστολή επεκτάθηκε στα δώδεκα χρόνια, παρέχοντας ανακαλύψεις που αναδιαμόρφωσαν την κατανόησή μας για τον Γαλαξία μας, μαζί με μερικές απροσδόκητες ανακαλύψεις μαύρων οπών.

Στις 27 Μαρτίου 2025, οι χειριστές της αποστολής στο κέντρο ελέγχου του ESA ξεκίνησαν προσεκτικά τον τερματισμό της λειτουργίας του Gaia. Μακριά από μια απλή απενεργοποίηση, ο ESA λέει ότι η διαδικασία περιελάμβανε την καθοδήγηση του διαστημικού σκάφους σε μια σταθερή ηλιακή τροχιά και τη μεθοδική απενεργοποίηση των συστημάτων του. Ο στιβαρός σχεδιασμός του Gaia έκανε αυτό το εγχείρημα πρόκληση, καθώς κατασκευάστηκε για να ανακάμπτει από σχεδόν τα πάντα, συμπεριλαμβανομένης της ακτινοβολίας και των αποτυχιών επικοινωνίας.

Διαβάστε επίσης

Gaia: Αντίο στην αποστολή που μας έδωσε την καλύτερη εικόνα του Γαλαξία μας μέχρι σήμερα!

Έτσι, οι μηχανικοί έπρεπε να αποσυναρμολογήσουν προσεκτικά τις δικλείδες ασφαλείας του και να καταστρέψουν ακόμη και το λογισμικό του για να διασφαλίσουν ότι δεν θα επανενεργοποιηθεί στο μέλλον.

Πριν το κλείσει εντελώς, η ομάδα ανέβασε τα ονόματα πάνω από 1.500 συντελεστών της αποστολής και πρόσθεσε προσωπικά αποχαιρετιστήρια μηνύματα στην ενσωματωμένη μνήμη του Gaia. Κατά μία έννοια, το διαστημικό σκάφος μεταφέρει τώρα ένα κομμάτι της ομάδας του μαζί του καθώς περιφέρεται αθόρυβα γύρω από τον Ήλιο.

Αν και το ίδιο το διαστημικό σκάφος δεν εκπέμπει πλέον νέα δεδομένα, η δουλειά του δεν έχει τελειώσει ακόμα. Το τεράστιο αρχείο του με τα αστρικά δεδομένα θα αξιοποιείται για δεκαετίες, με το επόμενο σημαντικό πακέτο δεδομένων νο.4 να έχει προγραμματιστεί για το 2026 και ο τελικός κατάλογος αναμένεται να εκδοθεί το 2030. Τα ευρήματα του Gaia χρησιμοποιούνται ήδη για την υποστήριξη νέων αποστολών, την αποκάλυψη εξωπλανητών και τη βελτίωση των μοντέλων μας για τη γαλαξιακή εξέλιξη.

Η διακοπή λειτουργίας του Gaia μπορεί να σηματοδοτεί το τέλος των εργασιών, αλλά τα αποτυπώματα της αποστολής είναι ενσωματωμένα σε όλο το πεδίο της αστρονομίας. Το Gaia μεταμόρφωσε την παρατήρηση των άστρων σε μια επιστήμη εξαιρετικής λεπτομέρειας.

[via]